Hukum solat jamak kerana menjalani rawatan bagi penyakit kronik di hospital

 

Apakah hukum solat jamak kerana menjalani rawatan bagi penyakit kronik di hospital?

Mesyuarat Jawatankuasa Perunding Hukum Syara' (FATWA) Negeri Selangor (2001) telah bersetuju memutuskan bahawa :

• Harus sembahyang Jamak kerana rawatan yang memakan masa yang lama.
• Hukum ini juga terpakai untuk pekerja-pekerja yang tidak dapat meninggalkan tugasnya kerana sebab-sebab yang tidak dapat dielakkan seperti doktor yang bertugas di wad ICU , dan seumpamanya yang terpaksa bertugas tanpa had masa dan lain-lain "dharurat".
• Keharusan tersebut hanya dikhususkan pada masa berlaku "dharurat" tersebut sahaja , tidak terpakai pada masa sihat atau hari yang tiada rawatan atau ketika tidak bertugas.Keputusan ini adalah berdasarkan kepada hujahhujah seperti berikut :
  

1. Mengikut pendapat Mazhab Syafie, harus jamak sembahyang kerana musafir atau dengan sebab hujan secara jamak takdim sahaja, apabila dilakukan sembahyang itu secara berjamaah di masjid yang jauh daripada rumahnya, mengelakkan kesusahan untuk pergi ke sana, aka (berdasarkan keringanan tersebut) harus menjamakkan sembahyang sama ada taqdim atau ta’khir bagi orang yang sakit.
2. Mengikut keputusan Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Kali ke-14 pada 22-23 Oktober 1985 menyatakan bahawa dalam Islam uzur syarie adalah diertikan seperti berikut :-

• Keuzuran yang diluar kuasa seseorang untuk mengatasinya seperti penyakit kronik, menghadapi hujan , ribut dan taufan
• Keuzuran yang bersabit dengan keluarga atau saudara yang sakit tenat yang tiada harapan untuk hidup yang perlu diziarahi.
• Keuzuran berkenaan dengan berkemungkinan berlaku kerosakan bahan perusahaan yang ditinggalkan semasa menunaikan fardhu jumaat.
• Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan Kali Ke-49 pada 19 September 2000 memutuskan bahawa hukum solat jamak kerana rawatan penyakit kronik yang memakan masa yang lama seperti menjalani rawatan hemodialisis bagi penyakit buah pinggang dan seumpamanya adalah harus. Daripada kesimpulan di atas, dapatlah dirumuskan bahawa menjalani rawatan penyakit-penyakit kronik seperti hemodialisis bagi penyakit buah pinggang dan seumpamanya adalah dikira uzur syar’ie yang di luar kuasa seseorang untuk mengatasinya. (Keputusan Fatwa Negeri Selangor 2001 / Pedoman Pesakit, hal 137)

Sumber: 120 PERSOALAN PRAKTIKAL SOLAT JAMAK DAN QASAR Oleh: Ustaz Zulkarnain Dollah dan Ustaz Azhar Yahya

Situasi dan syarat-syarat solat jamak kerana hujan

 

Bagaimana situasi dan syarat-syarat solat jamak kerana hujan?

Solat jamak kerana hujan mempunyai syarat-syarat dan tatacara yang tersendiri seperti berikut :

• Solat jamak kerana hujan hanya boleh dilakukan oleh jamaah yang bersolat di masjid sahaja.Mereka yang bersolat di rumah tidak dibenarkan.
• Waktu yang dibenarkan jamak ialah jamak taqdim sahaja. Tiada jamak takhir dalam bab jamak kerana hujan.
• Hujan yang turun samada di waktu Zohor atau Maghrib itu tidak berhenti sehingga jamaah selesai menunaikan solat Zohor ataupun Maghrib.
• Hujan yang mengharuskan jamak ialah hujan yang membasahkan baju dan bukannya hujan yang renyai – renyai. (Mughnil Muhtaj, jil 1, hal 275)

Jamak kerana hujan ini amat praktikal bagi mereka yang tinggal di luar negara (negara bukan Islam) yang mana sesebuah masjid adalah agak berjauhan dari tempat kediaman seseorang individu muslim. Mereka pastinya akan berhadapan dengan kesulitan untuk berulang alik ke masjid di waktu salji, angin yang kuat dan juga hujan.

Sumber: 120 PERSOALAN PRAKTIKAL SOLAT JAMAK DAN QASAR Oleh: Ustaz Zulkarnain Dollah dan Ustaz Azhar Yahya

Adakah harus menjamak solat dalam keadaan selain musafir?

 

Adakah harus menjamak solat dalam keadaan selain musafir?

Ya. Diharuskan menjamak solat kerana keuzurankeuzuran berikut:

1. Jamak kerana hujan dan lumpur
2. Jamak kerana sakit dan takut
3. Jamak kerana hajat dan sebarang kepayahan yang timbul.
   Ini adalah berdasarkan pendapat para ulama antaranya :

• Imam ‘Atho’, Imam Malik dan Imam Ahmad, Qadhi Husain (bermazhab Syafi’ie), al-Mutawalli (bermazhab Syafi’ie), ar Ruyani(bermazhab Syafi’ie) dan al-Khattabi, mereka berpandangan; “Diharuskan menjamak solat kerana uzur sakit atau kerana keuzurankeuzuran lain yang seumpamanya”.
• Imam Ibnu Sirin, Ibnu al-Munzir, al-Qaffal(bermazhab Syafi’ie), asy-Syasyi al-Kabir (bermazhab Syafi’ie) dan Ibnu Syabramah, mereka berpendapat; “Harus menjamakkan solat ketika dalam negeri (yakni tanpa bermusafir) jika ada suatu desakan atau keperluan asalkan tidak dijadikan kebiasaan”.
• Mereka berdalilkan hadis dari Ibnu ‘Abbas yang menceritakan; “Rasulullah s.a.w. telah menunaikan solat Zohor dan Asar dengan menjamakkan (kedua-duanya) di Madinah, tanpa sebab ketakutan dan juga tanpa sebab musafir” Dalam riwayat lain; “…tanpa sebab ketakutan dan tanpa sebab hujan”. Ibnu ‘Abbas ditanya; “Kenapakah baginda melakukan demikian?”. Beliau menjawab; “Baginda tidak mahu memberatkan umatnya” (Hadis Riwayat Imam
  Muslim). (Pedoman Pesakit, hal 136-139)

Sumber: 120 PERSOALAN PRAKTIKAL SOLAT JAMAK DAN QASAR Oleh: Ustaz Zulkarnain Dollah dan Ustaz Azhar Yahya

Adakah harus solat sunat qobliyyah dan ba’diyyah ketika musafir?

 

Adakah harus solat sunat qobliyyah dan ba’diyyah ketika musafir?

• Menurut Imam Ibn Taimiyyah, harus solat sunat qobliyyah dan ba’diyyah dalam musafir bagi mereka yang menyukainya dengan sepakat para fuqaha’.
• Akan tetapi yang afdhal ialah melakukannya sekali sekala sahaja jika perlu, dan meninggalkannya sekali sekala sahaja jika perlu.
• Rasulullah SAW tidak melakukan solat sunat rawatib dalam musafir kecuali dua rakaat sebelum fajar dan solat sunat witir. Adapun solat sunat sebelum Zohor dan selepasnya atau
  selepas Maghrib, tiada yang meriwayatkan bahawa Rasulullah SAW melakukannya ketika dalam musafir. (Al-Fiqh Al-Islami, jil 2, hal 1372)

Sumber: 120 PERSOALAN PRAKTIKAL SOLAT JAMAK DAN QASAR Oleh: Ustaz Zulkarnain Dollah dan Ustaz Azhar Yahya

Perbezaan syarat solat taqdim dan takhir

 

Apakah perbezaan antara syarat-syarat jamak taqdim dan syarat-syarat jamak takhir?

Perbezaannya ialah jamak ta’khir :

• Tidak disyaratkan tertib (didahulukan solat pertama kemudian diikuti dengan solat kedua). Akan tetapi disunatkan mendahulukan solat pertama dahulu. (Jamak taqdim wajib mendahulukan solat pertama)
• Tidak disyaratkan muwalat (berturut-turut antara dua solat iaitu tidak diselangi dengan masa yang lama/panjang antara kedua-dua solat, manakala jamak taqdim mesti muwalat, jika
  terputus muwalat solat pertama sah tetapi solat kedua perlu ditunda ke waktu asal dan tidak boleh dijamakkan lagi).
• Tidak disyaratkan berniat jamak dalam takbiratul ihram solat pertama dan dalam takbiratul ihram solat kedua (tapi kalau diniatkan juga tidak mengapa bahkan lebih baik). Ini adalah kerana niat jamak ta’khir telah dilakukan di dalam waktu solat pertama lagi (sila ambil perhatian, niat jamak ta’khir dipasang dalam waktu solat pertama bukan di dalam solat) (Panduan Solat Musafir, hal 22/Al-Muktamad, jil 1, hal 482)

Nota: Ketiga-tiga syarat di atas tidak disyaratkan dalam solat jamak ta’khir tetapi disunatkan mengikut syarat-syarat tersebut.

Sumber: 120 PERSOALAN PRAKTIKAL SOLAT JAMAK DAN QASAR Oleh: Ustaz Zulkarnain Dollah dan Ustaz Azhar Yahya

Syarat-syarat sah jamak taqdim

 

Apakah syarat-syarat (syarat-syarat sah) untuk menunaikan solat jamak taqdim?

• Tertib, iaitu dimulakan dengan solat pertama dan diikuti solat kedua
• Berniat jamak taqdim, yang afdhalnya ketika takbiratul ihram solat pertama, harus juga diniatkan dipertengahan solat pertama walaupun ketika memberi salam.
• Berturut-turut antara kedua-dua solat tanpa diselangi dengan jarak masa yang lama antara dua solat. Jika jarak pendek (diketahui melalui uruf/kebiasaan) maka tidak menjejaskan apa-apa.
• Berterusan berada dalam musafir hingga takbiratul ihram solat kedua (Al-Fiqh Al-Islami wa Adillatuh, jil 2, hal 1379/Al-Muktamad, jil 1, hal 482)

Sumber: 120 PERSOALAN PRAKTIKAL SOLAT JAMAK DAN QASAR Oleh: Ustaz Zulkarnain Dollah dan Ustaz Azhar Yahya

Jamak taqdim atau jamak ta’khir?

 

Yang mana lebih afdhal, jamak taqdim atau jamak ta’khir?

• Jika si musafir sedang dalam perjalanan pada waktu solat pertama dan berhenti pada waktu solat kedua, maka jamak ta’khir lebih afdhal.
• Jika ia berhenti pada waktu solat pertama dan berjalan pada waktu solat kedua maka jamak taqdim lebih afdhal kerana mengikut sunnah Rasulullah dan lebih selesa kepada si musafir.
• Rasulullah SAW apabila Baginda turun berehat selepas gelincir matahari, Baginda menjamakkan Rasulullah bila mula bertolak atau berhenti rehat sebelum masuk waktu pertama
  (zohor/maghrib), Baginda akan solat jamak takhir, sekarang kita qasadkan atau sematkan dlm hati nak solat jamak takhir...ok Sebab zohor tak masuk lagi dan kita nak terus jalan dah.. Nak jamak taqdim ker takhir yea ? solat Zohor dan Asar secara jamak taqdim (solat Zohor dan Asar di dalam waktu Zohor) dan apabila Baginda turun sebelum gelincir matahari baginda melakukan solat jamak takhir (solat Zohor dan Asar di dalam waktu Asar). (Mughnil Muhtaj, jil 1 hal 381 / Fiqh Al-Ibadah, hal 273 / Hukum dan Persoalan Solat Jamak dan Qasar,hal 94, Al-Muktamad, jil 1,hal 479)

Sumber: 120 PERSOALAN PRAKTIKAL SOLAT JAMAK DAN QASAR Oleh: Ustaz Zulkarnain Dollah dan Ustaz Azhar Yahya